با توجه به اینکه در جلسه دوشنبه عصر مقرر شد که جلسات سیر مطالعاتی شنبه شب ها ساعت ۲۱برگزار شود

باتوجه به اینکه این هفته توفیق پابوسی آقا علی بن موسی الرضا(ع)نصیب اینجانب ومجموعه شده است

لذا ضمن دعا برای تمام دوستان خوبم  با نبود اینجانب جلسه به قوت خود به صورت هم اندیشی باقی است

در ضمن قرار شد دوستان پیرامون بحث عوام وخواص وبازپروری داستانهایی از کتب داستان راستان استاد برای جلسه شنبه شب آماده کنند

به امید خداوند متعال نائب الزیاره دوستان خواهم بود

90 - به شفاعت حضرت زهرا سلام الله علیها رستگار می گردد. 

روزی در هوای گرم مدینه ،زنی جوان و زیبا در حالی که طبق معمول روسری خود را به پشت گردن انداخته و دور گردن و بنا گوشش پیدا بود، از کوچه عبور می کرد.

 .

آدم ها ممكن است به حسب اختيار و آزادي، خاكستري زندگي كنند اما خاكستري نمي مانند؛ خواص و شهرگان و چهرگان و صاحبان نفوذ هم. فراز و نشيب دارند اما در همين بالا و پايين شدنشان، عاقبت سعادتمندانه يا آميخته با شقاوت خويش را رقم مي زنند. آدم ها به دست خويش ساخته مي شوند. در آغاز مجال مانور بسياري دارند اما هرچه ديوار شخصيت خويش را بالاتر مي آورند، امكان رفت و آمد و ترددشان ميان جبهه حق و باطل كمتر مي شود. حربن يزيد رياحي اگر در لحظات آخر از عمق سپاه يزيد به پيشاني سپاه حضرت اباعبدالله الحسين(ع) برگشت، به خاطر پاكي گوهر و ادبي بود كه با آن پرورش يافته بود؛ اگرنه احتمال فراوان هست كه انسان بي پروا تبديل به عمربن سعد ابي وقاص يا شمربن ذي الجوشن و شبث بن ربعي شود. البته گزينه صفر و صد هم هست، معاويه و يزيد و عمروعاص شدن يا در زمره كساني درآمدن كه درباره شان گفته شد عاش سعيداً و مات سعيداً. اما اغلب آدم ها در مرز باريك سعادت و شقاوت، و حق و باطل، نوسان دارند. بي دليل نبود كه از سوي اولياي الهي مامور شديم در ماه مبارك رمضان هر شب «اعوذ بجلال وجهك الكريم...» بگوييم و در دهه آخر اين ماه از پروردگار مسئلت كنيم «... أن تجعل اسمي في هذه الليله في السعداء و روحي مع الشهداء و احساني في علّيين و اسائتي مغفوره و ان تهب لي يقيناً تباشر به قلبي و ايماناً يذهب الشكّ عنّي...».

گرسنگي كه در عربي جوع گفته مي شود، حالتي در انسان است كه شخص احساس مي كند نيازمند غذا و خوراك است. اين حالت، واكنش طبيعي بدن به فقدان مواد تأمين كننده سوخت و انرژي و كاهش عناصر مغذي در خون است. البته گاهي به خالي بودن معده از غذا نيز گرسنگي گفته مي شود كه يك معناي ساده از گرسنگي است.
وقتي انسان گرسنه مي شود، نوعي واكنش طبيعي در بدن بويژه معده رخ مي دهد و انسان رغبت پيدا مي كند تا غذا بخورد. اين حالت تا زمان سيري كه حالت ديگري از حالات است، ادامه مي يابد. هر چند در ظاهر به نظر مي رسد كه گرسنگي حالت منفي براي بدن است؛ اما نويسنده در اين مطلب بر آن است تا نقش آن را در سلامت روح و جسم بر اساس آموزه هاي وحياني اسلام بيان كند.
¤ ¤ ¤

آنچه در پي مي آيد گفتاري است پيرامون شاخصه هاي ورود به ماه رمضان و روش شناخت روزه داري حقيقي و تخلق به اخلاق الهي به عنوان ثمره ماه روزه.
پروردگار عالم باب تقوا را درماه ضيافتش قرار داد. آنها كه مي خواهند متخلق به اخلاق الهي شوند، تزكيه را به عنوان تنها راه رسيدن به خليفه پروردگار عالم شدن مي دانند و اين رسيدن به خلافت الهي بايد حتما علم و رحمت الهي را دربرداشته باشد و تا انسان تزكيه نشود و متخلق به اخلاق الهي نگردد، هيچ گاه به علم و حكمت نخواهد رسيد. آنچه قرآن كريم مي فرمايد اين است كه آغاز اينكه انسان بتواند به آن مقام برسد، تقواست و اين تقوا آغاز و ابتدايش- اگر انسان برسد، چون «لعل» است- در شهرالله است؛ در اين ماه باعظمتي كه به مهماني حضرت حق دعوت شده ايد. آن مهماني زيبايي كه آن قدر عالي است كه اولياء الهي كه هيچ گاه براي طول عمر خودشان دعا نمي كردند، از جمله آنها علامه بحرالعلوم يا مقدس اردبيلي وقتي به رجب المرجب مي رسيدند، به ذوالجلال والاكرام عرضه مي داشتند: خدا! حالا كه لطف كردي ما را زنده نگاه داشتي، عاجزانه از تو درخواست مي كنيم توفيق مرحمت كني، ماه مبارك رمضان را درك كنيم. حالا كه عمر ما را نگرفتي، محبت كن عمر ما را نگير تا ماه مبارك را درك كنيم.

داستان كربلائي كاظم را شايد شنيده ايد. پيكر پاك ايشان در قبرستان نو در قم مدفون است. ايشان يك پيرمرد كشاورز با لباس ساده روستايي و كلاه نمدي بود، كربلايي كاظم كاملاً بي سواد بود تا جايي كه اسم خود را نمي توانست بنويسد، با اين حال با لطف و عنايت خدا و به خاطر اخلاصي كه داشت به يكباره حافظ كل قرآن شد. به گونه اي كه اگر هر آيه از قرآن را با خصوصيات آن از ايشان مي پرسيدي پاسخ مي داد. حتي نقطه هاي آيات و خواص آيات را نيز مي دانست. مرحوم آيت الله شيخ مرتضي حائري (رض) كه ما نيز افتخار شاگردي ايشان را داشتيم، مي فرمودند: من خودم كتاب جواهر را در برابر كربلايي كاظم گذاشتم. گفتم اينجا چيزي از قرآن مي بيني؟ چند سطر را دست گذاشت و گفت اينها قرآن است. درست بر روي آيات دست مي گذاشت. گفتم از كجا مي فهمي؟ اين سطرها با ديگر سطرها چه فرقي دارد؟ گفت اينها نور دارد. من از نور آنها مي فهمم كه آيات قرآن است. حضرت آيت الله خزعلي نيز نقل مي كنند شخصي براي كربلايي كاظم بر روي كاغذ، دو تا «واو»؛ نوشت؛ يك «واو» را به نيت عادي و يك «واو» را به نيت قرآن. وقتي هر دو «واو» را به او نشان دادند، به «واو» قرآني اشاره كرد و گفت: اين نور دارد. اگر چشم من و شما اين نورها و اين امور را نمي بيند نبايد بگوييم اين امور واقعيت ندارد و نيست. خيلي امور هست كه ما نمي بينيم. اي كاش مقداري چشمانمان باز مي شد: «فانها لاتعمي الابصار»(حج/46)؛ وقتي كه مي گويند به قرآن بي وضو دست نزنيد، اين فقط براي اين نيست كه به قرآن احترام بگذاريم و به آن اهميت بدهيم بلكه براي آن است كه وقتي كلمات و آيات به قصد قرآن نوشته شد قداست و نورانيت پيدا مي كند. اين نورانيت از كجا مي آيد؟ آيا شعاعي از آن نور اصلي كه عندالله است به آن مي تابد؟ چرا چشم يك انسان اين نور را مي بيند و چشم ديگران نمي بيند؟ پاسخ هيچ كدام از اينها را نمي دانيم.

بزرگترين مشكل انسان كه او را از خدا دور مي كند و نمي گذارد به خدا نزديك شود و او را از عاليترين مقام قرب الهي محروم مي سازد اين است كه به خدا مي گويد: «من يكي، تو هم يكي!»؛ اينجا انسان براي خود استقلال قائل مي شود. «من دلم مي خواهد! تو با اينكه خدا هستي! اما هر چه مي گويي، بگو. من نيز دلم اينگونه مي گويد.»؛ اين را باور نمي كند كه او خودش، دلش، فكرش و اراده اش همه و همه براي خداست. او چيزي از خودش ندارد. فهمي كه دارد، شعوري كه دارد، زباني كه دارد، اراده اي كه دارد، محبتي كه دارد، بغضي كه دارد، اينها هيچ كدام ارث پدر و مادر انسان نيست. خدا به او عطا كرده است. ما از خودمان چه داشتيم: «هل اتي علي الانسان حين من الدهر لم يكن شيئاً مدكورا» (انسان/1)؛ مگر نبود روزي كه ما هيچ نبوديم. تا آنجايي كه مي دانيم، يك قطره آب گنديده بوديم، پيش از آن حتي همين هويت را نيز نداشتيم. عموماً ما به ابتكارات، خلاقيت ها و اختراعات، كشف معارف عقلي، حسي، تجربي و علمي خود مي باليم و مي نازيم. آيا اين امور از عهده يك قطره آب گنديده برمي آيد؟ همه اينها را خدا به ما عنايت فرموده است. سخني را كه همين الان مي گويم: حرف اول را كه گفتم، اگر خدا قدرت ادامه اش را ندهد، حرف دوم را نمي توانم بگويم. اگر خدا اجازه ندهد عمر تمام مي شود. حتي در نفسي كه مي كشيم اگر اراده او نباشد، بازدمش به دست ما نيست. ما چه از خودمان داريم جز جهل؟ «بناهم بنيه علي الجهل» (بحار/3/15)؛ خيال مي كنيم كه موجود مستقلي هستيم و اراده اي داريم. به تعبير امروزي، بر خدا حقي داريم. انسان مدرن فراتر از اين مي گويد: «ما در برابر خدا حقي داريم. خدا نبايد حقمان را پايمال كند. بايد حقمان را از او بگيريم». همه مشكلات بشر از همينجاست. راه حل آن نيز اين است كه بفهميم بنده ايم. اين مشكل براي جنيان نيز هست.
منيت شيطان
مسئله انحراف شيطان، از كجا پيدا شد؟ اميرالمؤمنين(ع) در نهج البلاغه خطبه192، مي فرمايد: «قد عبدالله سئه آلاف سنه لايدري أمن سني الدنيا ام من سني الاخره »؛ شيطان شش هزار سال عبادت كرد. منظور از سال، چه سالي است معلوم نيست. سال سيصد و شصت و پنج روز يا هر سالي كه هر روزش هزار سال است؟ فرض كنيد همين سالهاي دنيايي باشد. شش هزار سال؟! علي(ع) گزاف نمي گويد. شيطان عابد، مشكلش چه بود؟ مشكلش همين جمله بود كه گفت: «انا خير منه» (اعراف/21) «من! سجده كنم؟ من بهتر از آدم هستم!»، از ياد برد كه بنده است و بايد هرچه به او مي گويند، اطاعت كند. مشكل در گفتن «انا» و «انانيت» است. اين من گفتن است ك انسان خيال مي كند خودش در مقابل خدا كسي و چيزي است تصور مي كند در مقابل خدا، وجود دارد. هستي دارد. علم دارد. قدرت دارد.
«من» گفتن، عامل اصلي سقوط
سراسر تاريخ، هر آن كس كه سقوط كرده از گفتن كلمه «من» بوده است. ثروت قارون فوق العاده فراوان بود. قرآن مي فرمايد كليد گنج هاي قارون را حتي مردان نيرومند به تنهايي نمي توانستند حمل كنند. به عده اي پهلوان نياز بود تا كليدهاي گنج قارون را حمل كنند: «ان مفاتحه لتنوا بالعصبه اولي القوه » (قصص/67) به قارون گفتند مقداري از اين ثروت عظيم و هنگفت را به فقرا و گرسنگان انفاق كن. گفت: «انما اوتيته علي علم عندي» (همان/87) من اين ثروت و گنج را با زحمت و با علم و تخصص خودم بدست آوردم، براي چه به ديگران بدهم؟ با اين پاسخ مي خواست بگويد، خدا چه كاره است! اگر هر كسي درون خود را جستجو كند و بكاود، خواهد ديد كه تا چه اندازه خداوند را به خدايي و خودش را به بندگي قبول دارد. وقتي مي خواهيم كاري انجام دهيم آيا به اين فكر مي كنيم كه خدا راضي هست يا نيست؟ يا اول مي گوييم دلم مي خواهد يا نمي خواهد؟ دوست دارم يا ندارم؟ همه زحمات انبياء و تلاش اولياء خدا و اين همه تعليم و تربيت طولاني در طول هزاران سال، با اين همه شهيد و كشته وگرفتاري ها و زندان ها، براي اين بود تا به انسان بگويند كه: «اين را بفهم كه تو بنده اي! بايد خدا را اطاعت كني. تو خلق شده اي براي عبادت»: «و ما خلقت الجن و الانس الا ليعبدون»؛ از غير اين راه، انسان به آن كمالي كه بايد برسد نمي رسد. اگر انسان اطاعت خدا را كند به جايي مي رسد كه همه عالم در اختيار او خواهد بود: «يا ابن آدم... انا اقول للشيء كن فيكون اطعني فيما امرتك اجعلك تقول للشيء كن فيكون» (بحار/09/673)، اي پسر آدم! تو را براي چنين مقامي خلق كردم اما راه آن اين است كه بندگي كني. اگر كسي با خدا ارتباط داشت مي تواند از فيوضات الهي بهره مند بشود تا جايي كه افعال الهي در وجود او ظهور پيدا مي كند. اما كسي كه با خدا ارتباط نداشت وگفت «تو يكي، من هم يكي»؛ چه چيزي را مي خواهد پيدا كند؟ از كجا؟ مگر خداي ديگري هم هست؟ مگر عالمي هم هست كه خدا مالك آن نباشد؟ انسان آن قدر دچار جهل است كه به اين آساني باور نمي كند همه امور عالم به دست خداست. براي همين است كه انبياء الهي خيلي آهسته آهسته و بازحمت فراوان تلاش كرده اند تا اين مطلب را به بشريت بفهمانند كه در اين عالم همه كارها به دست خداست.
اخلاص در بندگي، راه رسيدن به حقايق
بهترين راهي كه آدم مي تواند به حقايق الهي برسد آن است كه بنا را بر بندگي خدا بگذارد و مخالفت امر خدا را نكند. اگر هم مخالفتي كرد زود باز گردد. اگر اين گونه شد به جاي آن كه صدسال درس بخواند و با تحقيق و براهين بخواهد به نتيجه برسد، خداوند نوري را در دلش قرار مي دهد تا همه حقايق را ببيند و درك كند. به جز اين راه بايد عمري زحمت بكشد تا مقدمات براهين را ياد بگيرد. آن هنگام شايد بتواند مراتب مختلف توحيد را اثبات كند. ديگر معلوم نيست كه آيا از حقايق و معارف چيزي بفهمد يا نه. اگر ذهن نيز قبول كند، دل آن را نمي پذيرد. اما اگر از اول چنين گفت كه: «خدايا ما بنده ايم. قبول داريم كه تو خدايي و ما بنده ايم، به ما كمك كن! پيمان مي بنديم آن اندازه اي كه مي توانيم در بندگي كوتاهي نكنيم. خودت مي داني كه ما ضعيف هستيم و شيطان قوي است. نفس حيله ها دارد. وسائل گمراهي فراهم است. از در و ديوار جاذبه هاي شيطاني مي بارد. خودمان را به تو مي سپاريم. تو كمك كن!» خدا نيز او را آنقدر مورد لطف و رحمت قرار مي دهد تا همه دشمنانش را از او دور كند. آنقدر عنايت و ياري مي كند كه هيچ كس نمي تواند تصورش را بكند. فقط شرط آن اين است كه بنا را بر بندگي بگذارد. به اصطلاح عامي در مقابل خدا بايد چوب را انداخت و گفت: «خدايا تو خدايي، ما بنده ايم. حكم آنچه تو فرمايي»؛ اگر اينگونه شد، خدا نيز به انسان كمك مي كند تا خيلي از حقايق را بفهمد.
از نعمت هاي جزئي غفلت نكنيم
هنگامي كه كمك خدا شامل حال انسان و حقايق به روي او باز شد، در مقام آن برمي آيد كه خدا را شكر بكند. امثال ما كه غرق در نعمت ها هستيم سالي يك بار نيز به نعمت هايي كه داريم توجه نمي كنيم. اما بندگاني هستند كه در هر لحظه، تمام وجودشان متوجه اين است كه خدا به آنها چه نعمتي داده و آنها چقدر در شكر خدا قاصرند. هميشه سر به زير و شرمنده در مقابل خدا مي گويند: «خدايا ما آن اندازه هم كه از دستمان برآمد، شكرت را به جا نياورديم»؛ ببينيد تفاوت ره از كجاست تا به كجا. بهترين و شيرين ترين راهي كه آدم را مي تواند در زندگي خوشبخت كند و هم موجب رضايت الهي و ترقي در مدارج كمال بشود اين است كه انسان به نعمتهاي خدا توجه داشته و شكر آن را به جا بياورد. غصه هايي كه ما داريم هميشه براي اين است كه فقط به كمبودها توجه مي كنيم به اصطلاح معروف نصفه خالي ليوان را مي بينيم. در دنيا در كنار غم ها و غصه ها، شادي هايي هم وجود دارد. اين تدبير خداست: «و نبلوكم بالشر و الخير فتنه» (انبياء/ 53) همه اين امور بايد باشد تا انسان را مورد امتحان قرار دهد. اگر انسان هميشه كمبودها را ببيند هميشه بايد غصه بخورد. برخلاف آن بايد به نعمت ها توجه كرد.اگر اينگونه شد زندگي با شادي همراه مي شود. علاوه بر آن، شكر خدا هم بجا آورده مي شود كه خدا چه نعمت هاي خوبي به ما داده است. اين گونه خدا نيز از بنده راضي مي شود و نعمت هايش را افزون مي كند. پس از آن است كه به نعمت هاي معنوي نيز پي مي بريم، نعمت هايي همچون نعمت شكر و حمد خدا: «لنكون لاحسانه من الشاكرين»؛ تو حمد را به ما آموختي و توفيق دادي تا حمد تو را بجا بياوريم. براي آنكه به مقام شاكرين برسيم و شكر احسان تو را بجا بياوريم: « و ليجزينا علي ذلك جزاء المحسنين»؛ آن هنگام لياقت آن را پيدا مي كنيم تا بالاترين پاداشي كه تو مهيا نموده اي را دريافت كنيم. انسان جز كمال چه مي خواهد؟ اگر به چيزي رسيد كه ديگر بهتر از آن چيزي نيست، ديگر كمبودي احساس نمي كند. اگر انسان آن پاداش عظيمي كه خدا براي مخلوقاتش مهيا كرده دريافت كند ديگر چه كمبودي را احساس مي كند؟ معلوم مي شود كه هدف از اينكه خدا ما را به حمد و ستايش هدايت فرمد اين است كه «لنكون لاحسانه من الشاكرين»؛ تا از شاكرين باشيم. هرگاه شاكر بوديم، آن هنگام لياقت دريافت بهترين پاداشها را پيدا مي كنيم.
سخنراني آيت الله مصباح يزدي (دامت بركاته) در دفتر مقام معظم رهبري، قم، 14/6/78، رمضان 9241.

ابوذر غفاري روزي به حضور رسول خدا (ص) آمد. جبرئيل به صورت دحيه كلبي در محضر پيامبر(ص) بود و با آن حضرت خلوت كرده بود. وقتي كه ابوذر آن دو را ديد، بازگشت و گفت وگوي آنان را قطع ننمود، جبرئيل به پيامبر (ص) گفت: اي محمد! اين ابوذر بود، كه از اينجا عبور كرد و برما سلام نكرد. اگر بر ما سلام مي كرد، جواب سلام او را مي داديم، اي محمد! اين اباذر دعايي را مي خواند كه نزد اهل آسمان، معروف مي باشد، آنگاه كه من به آسمان رفتم آن دعا را از او بپرس!
هنگامي كه ابوذر به حضور پيامبر گرامي (ص) آمد. ايشان به او فرمود!... آن دعايي كه مي خواني چيست كه جبرئيل به من خبر داد كه دعاي ابوذر در آسمان ها نزد اهل آسمان، معروف است؟
ابوذر گفت: آري اي رسول خدا، من اين دعا را مي خوانم.
«اللهم اني اسالك الامن والايمان بك، والتصديق بنبيك، و العافيه من جميع البلاء، و الشكر علي العافيه و الغني عن شرار الناس» خدايا! در درگاهت درخواست دارم:
امنيت و ايمان به تو را، و تصديق نمودن به پيامبرت، و عافيت از همه بلاها و شكرگزاري در برابر عافيت و بي نيازي از مخلوقات بدت را. 1
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1-الكافي، ج 2،ص 587

یكى از مقدماتى كه در علم احكام باید مورد توجه قرار گیرد «مفاهیم و اصطلاحات احكام‏» است. بدین جهت‏برخى مفاهیم و اصطلاحات مهم و مورد ابتلاى احكام را بر طبق حروف الفبا آورده‏ایم تا ما را در فهم و فراگیرى و آموزش آن یارى دهد.
آ ، ا
آلات لهو: ابزار و وسایل عیاشى و خوشگذرانیهاى نامشروع، مانند آلات قمار.
ابن السبیل: مسافرى كه در سفر خود درمانده و بدون زاد و توشه و مال باشد.
اتقى: با تقواتر، پرهیزگارتر.
اجزا و شرایط: هر امرى كه فقدانش به اصل یك چیز لطمه وارد كند «جزء» آن محسوب مى‏گردد و هر امرى كه فقدان آن، صفت‏یا حالت مطلوب چیزى را تغییر دهد «شرط‏» آن محسوب مى‏شود; مانند، فقدان ركوع و سجود كه به اصل نماز لطمه مى‏زند پس، از اجزاى نماز هستند، ولى فقدان طهارت وحضور قلب دو وصف «صحت‏» و «كمال‏» نماز را از بین مى‏برد; یعنى، نماز هست ولى صحیح یا كامل نیست، بنابراین از شرایط نماز محسوب مى‏شوند.
اجیر: كسى كه طبق قرار مشخص، در برابر كارى كه انجام مى‏دهد، اجرت دریافت مى‏كند.
احتلام: خواب دیدن، به مرحله بلوغ رسیدن، خارج شدن منى از انسان بویژه درخواب.
احتیاط: روشى كه رعایت آن در احكام شرعى موجب اطمینان انسان براى رسیدن به واقع است.
احتیاط لازم: احتیاط واجب.
احتیاط مستحب: احتیاطى غیر از فتواى فقیه است و بدین جهت رعایت آن الزامى نیست، ولى داراى ثواب است.
احتیاط واجب: امرى مطابق با احتیاط است كه فقیه همراه آن فتوا نداده است; در چنین مسائلى مقلد اگر خواست مى‏تواند به جاى عمل به نظریه مرجع تقلید خود به نظریه مجتهد دیگر كه بعد از مرجع تقلیدش، اعلم از دیگران است عمل كند و چنانچه در آن مساله، مرجع دوم نیز قائل به احتیاط واجب باشد، مقلد مى‏تواند به نظریه مرجع سومى كه بعد از مرجع دوم اعلم از دیگران است، مراجعه نماید....
احتیاط را ترك نكند: این اصطلاح در هر موردى كه فتوایى از فقیه نسبت‏به‏آن‏مورد ذكر نشده باشد به معناى احتیاط واجب است والا اگر در همان‏مورد و در كنار آن، فتوایى از فقیه ذكر شده باشد به معناى تاكید برحسن احتیاط است و رعایت آن احتیاط الزامى نیست، ولى داراى ثواب زیاد است.
احكام خمسه: وجوب، حرمت، استحباب، كراهت و اباحه.
احوط: مطابق با احتیاط، نزدیكتر به احتیاط، انجام آن داراى ثواب است.
اختلاط با اجانب: رفت و آمد و نشست و برخاست صمیمانه با بیگانگان و نامحرمان.
اخفات: آهسته خواندن.
ارباب خمس: صاحبان خمس، كسانى كه مى‏توانند از خمس استفاده كنند.
ارباح مكاسب: منافع كسب، هر نوع در آمدى كه از طریق حرفه، كار و شرایط مخصوص انسان به دست آید.
ارتفاع قیمت‏سوقى: بالا رفتن قیمت جنس در بازار.
ارتقاى قیمت‏سوقى: ترقى قیمت جنس در بازار.
ارتماس: فرو شدن در آب، به یكباره در آب فرو رفتن.
استرباح: ربح جستن و فایده بردن.
استفتا: مطالبه فتوا، سؤال از نظریه مجتهد درباره حكم مسائل شرعى.
استمنا: انجام دادن عملى با خود كه موجب خروج منى مى‏شود، بیرون كردن منى از خود بدون آمیزش.
استیلا بر بلاد مسلمین: سلطه جویى بر كشورهاى اسلامى.
اشكال دارد: چنین عملى موجب اسقاط تكلیف نیست و آن عمل را نباید انجام داد، ولى در این مورد، مقلد مى‏تواند به فتواى مجتهد دیگرى كه بعد از مرجع تقلیدش اعلم از دیگران است عمل نماید.
اظهر: ظاهرتر، مساعدتر و هماهنگتر با دلایل مربوط، روشنتر از نظر تطبیق با ادله فتوا.
اعراض از وطن: تصمیم انسان بر اینكه براى همیشه وطنش را ترك كند.
اعلم: عالمتر
افضا: باز شدن، یكى شدن مجراى «بول و حیض‏» یا مجراى «حیض و غایط‏» و یا «هر سه‏».
افطار: شكستن روزه.
اقامه معروف: به پاداشتن هر دستور و سنتى كه از نظر شرعى به رسمیت‏شناخته شده است.
اقرب این است: فتوا این است مگر این كه در ضمن كلام قرینه‏اى یافت‏شودكه‏حاكى از عدم فتوا باشد و در این صورت، مقلد باید بدان عمل نماید.
اقوا این است: نظر قوى بر این است، فتوا این است و در این صورت، مقلد باید بدان عمل كند.
اكتفا به رفع ضرورت كند: به همان مقدار كه مجبور است، اكتفا كند و بیشتر از آن را انجام ندهد.
اماله: تنقیه كردن، داخل كردن دارو و مایعات به وسیله ابزار مخصوص در روده‏ها از طریق پشت.
امر به معروف: وادار كردن به عملى كه نزد شارع مقدس خوب و پسندیده است.
امساك: باز داشتن، خوددارى كردن از خوردن غذا.
اموال محترمه: اموالى كه براساس ضوابط اسلامى داراى احترام است، مانند اموال بچه صغیر.
اناث و ذكور: دختران و پسران، زنان و مردان.
اولى: سزاوارتر، بهتر و انجام آن داراى ثواب است.
ایقاع: هر نوع قراردادى كه با تصمیم یك طرف انجام پذیرد و نیاز به قبول دیگرى نداشته باشد.
اهل كتاب: غیر مسلمانانى كه خود را پیرو یكى از پیامبران صاحب كتاب مى‏دانند، مانند یهودیان و مسیحیان.
ب، ت، ث
بدعت: چیزهاى نوظهور، نوآورى، اعمال سلیقه شخصى و نوآورى در احكام الهى، وارد كردن چیزى كه در دین نبوده و یا خارج كردن چیزى كه در دین بوده است.
براءت: پاك شدن، رها شدن، كناره‏گیرى، بیزارى رفع تكلیف شرعى در موارد شك با رعایت ضوابط آن.
بعید است: فتوا بر طبق آن نیست.
بعید نیست: فتوا این است مگر این كه قرینه‏اى بر خلاف آن در كلام باشد.
بیع مثل به مثل: مبادله دو شى‏ء همجنس، مانند گندم با گندم.
تاكد حسن احتیاط: ترغیب شدید به احتیاط، تاكید بر حسن احتیاط، انجام آن داراى ثواب زیاد است.
تجافى: دورى، نیم خیز نشستن، نیم خیز نشستن ماموم در حال تشهد خواندن امام جماعت، در هنگامى كه ماموم به ركعت اول نماز جماعت نرسیده است.
تحت الحنك: زیر چانه، قسمتى از عمامه كه زیر گلو آویخته مى‏شود.
تخلص از نزول ربا: نجات دادن خود از آلودگى به ربا.
تخلى: خالى شدن، به بیت‏الخلا رفتن، بول یا غایط كردن، قضاى حاجت.
تخمیس: پنج قسمت كردن، خمس مال را خارج كردن، خمس مال راپرداختن.
تروى: تامل، تفكر، فكر كردن در موارد مشكوك ركعات یا افعال نماز براى كشف حقیقت.
تذكیه: ذبح كردن، حیوانى را با رعایت موازین شرعى كشتن.
تستر: خود را پوشانیدن.
تسمیه: نام دادن، نامگذارى، جارى كردن نام خدا بر زبان.
تشریح: كالبد شكافى، جدا كردن اجزاى بدن مردگان جهت آگاهیهاى پزشكى و مانند آن.
تطهیر: پاك كردن، اشیاى نجس را پاكیزه ساختن.
تعقیب: دنبال كردن، پس از نماز خود را با ذكر و دعا و قرآن مشغول نمودن.
تقاص: قصاص كردن، مال بدهكار را بابت طلب خود حساب كردن.
تقلید: پیروى از نظریات مجتهد.
تلقیح: مایه كوبى، نطفه مرد را با وسیله‏اى نظیر سرنگ به رحم زن وارد كردن.
تمكن: توانایى.
تملك به ضمان: مالك شدن با ضمانت; نظیر، پولى كه انسان از دیگرى قرض مى‏كند مالك آن مى‏شود، ولى این مالكیت همراه با ضمانت پرداخت آن است.
تنزیل سفته: مبادله كردن سفته با مبلغى كمتر از اعتبار آن.
ثلثان: دو سوم، تبخیر شدن و كم شدن دو سوم از آب انگور جوشیده و باقى ماندن یك سوم آن كه مقدمه حلال شدن آن است.
ثمن: قیمت و بهاى كالا.
ج، ح، خ
جاعل: كسى كه قراردادى را منعقد مى‏كند (جعاله).
جاهل قاصر: جاهلى كه در جهلش مقصر نیست، یعنى در شرایطى است كه امكان دسترسى به حكم خدا براى او وجود ندارد و یا اصلا خود را جاهل‏نمى‏داند.
جاهل مقصر: جاهلى كه در جهلش مقصر است، یعنى امكان آموختن مسائل و احكام الهى را داشته ولى كوتاهى نموده است.
جبیره: دارویى كه روى زخم مى‏گذارند و یا پارچه دیگرى كه با آن، زخم یا شكستگى را مى‏بندند.
جرح، جروح: جراحت، زخم.
جنب: كسى كه منى از او خارج شده یا با دیگرى همبستر شده و غسل بر او واجب گشته است.
جعاله: قرارى است كه طى آن انسان اعلام مى‏كند كه هر كس براى او كار مشخصى را انجام دهد، اجرت معینى را به او بپردازد، مانند اینكه مى‏گوید هر كس گمشده مرا پیدا كند، هزارتومان به او خواهم داد. به كسى كه‏این قرار را مى‏گذارد «جاعل‏» و به كسى كه به آن عمل مى‏كند «عامل‏» مى‏گویند.
جماع: آمیزش جنسى زن و مرد.
جلال: حیوانى كه به خوردن نجاست انسان عادت كرده است.
جهر: با صداى بلند چیزى را خواندن.
حاكم شرع: مجتهدى كه براساس موازین شرعى حكمش نافذ است.
حج نیابتى: زیارت خانه خدا و انجام مناسك آن به نیابت از دیگرى.
حدث اصغر: هر امرى كه موجب وضو براى نماز شود، مانند بول و غایط و خواب.
حدث اكبر: هر امرى كه موجب غسل براى نماز شود، مانند احتلام و جماع و مس میت.
حد ترخص: حدى از مسافت كه در آن صداى اذان و دیوار محل اقامت تشخیص داده نشود.
حرج: مشقت، سختى.
حضر: جایى كه انسان در آنجا حضور دارد (وطن).
حین عروض شك: زمان پدیدآمدن شك.
خالى از قوت نیست: فتوا این است و باید بدان عمل كرد مگر این كه در ضمن كلام قرینه‏اى بر غیر این معنا باشد.
خالى از وجه نیست: فتوا این است و باید بدان عمل كرد مگر این كه در ضمن كلام قرینه‏اى بر غیر این معنا باشد.
خیار: اختیار داشتن، قدرت قانونى و شرعى كه یكى از طرفین عقد پیدا مى‏كنند كه به موجب آن مى‏توانند عقد را به هم بزنند.
د، ذ، ر، ز
دبر: عقب، پشت، نشیمنگاه، مقعد.
دیه: مالى كه به جبران خون مسلمان یا نقص بدنى او پرداخت مى‏شود.

Powered By
  BLOGFA.COM