رسول اكرم(ص) فرموده اند: «من اكثر الاستغفار جعل الله له من كل هم فرجا و من كل ضيق مخرجا و يرزقه من حيث لايحتسب» هر كس بيشتر استغفار كند از هر غمي دور مي شود و از هر تنگنايي خارج مي شود و از جايي كه گمان نمي كند روزي مي گيرد. (مستدرك الوسائل ج 5 ص 317)
آيت الله مجتهدي(ره) در شرح روايت فوق معتقد است: هر كس مي خواهد گرفتار پريشاني و بلا نشود استغفار كند، هر كس مي خواهد فرزند صالح داشته باشد استغفار كند، استغفار كليد رفع گرفتاريهاست. خداوند مي فرمايد: «فقلت استغفروا ربكم انه كان غفاراً يرسل السماء عليكم مدرارا و يمددكم باموال و بنين و يجعل لكم جنات و يجعل لكم انهارا» و گفتم از پروردگار خويش طلب آمرزش كنيد كه او بسيار آمرزنده است تا بارانهاي پربركت آسمان را پي درپي بر شما فرو فرستد و شما را با اموال و فرزندان فراوان كمك كند و باغهاي سرسبز و نهرهاي جاري در اختيارتان قرار دهد.(نوح/ 12)
در روايت است «المومن بين نعمه لايصلحهما الا الشكر و الاستغفار» مومن بين نعمت و گناه است اين دو اصلاح نمي شوند مگر با شكر و استغفار. (مستدرك الوسائل ج 21 ص 122)
پس طبق فرمايش حضرت اميرالمؤمنين(ع) «نعم الوسيله الاستغفار» بهترين وسيله استغفار است. (مستدرك الوسائل ج 21 ص 421)
درقرآن كريم آيات زيادي در باب استغفار و طلب مغفرت آمده است از جمله، آيات 941 تا 551 سوره آل عمران است كه درباره جنگ احد نازل شده است. در اين آيات دو واژه عفو و مغفرت در كنار هم آمده اند. عفو به معناي قصد و هدف و مغفرت به معناي پوشاندن هر چيزي اول بايد گرفته شود بعد پنهان شود خداوند در ابتدا گناه بنده اش را مي گيرد و بعد به لحاظ ستارالعيوب بودنش گناه بنده را در نزد خود نگه داشته و مي پوشاند و بر ملا نمي كند، لذا هر چند كه عفو و مغفرت دو چيزند ولي فرع بر يكديگرند ولي به لحاظ مصداق يك چيزند و اطلاق هر دو بر غير خداوند صحيح است چنانكه خداوند در مورد استعمال اين كلمات به انسان مي فرمايد: «الا ان يعفون او يعفو الذي بيده عقده النكاح» (بقره 732) مگر آنكه كسي كه گره نكاح بدست او است عفو كند. و در مورد استغفار فرموده: «قل للذين آمنوا يغفروا الذين لايرجون ايام الله» (جاثيه 41) به كساني كه ايمان آورده اند بگو: نسبت به كساني كه اميد ايام الله را ندارند مغفرت پيش گيرند.
علامه طباطبايي در تفسيرالميزان (ج 4 ص 97) در خصوص عفو و مغفرت نوشته اند: «معناي عفو و مغفرت منحصر در آثار تشريعي و اخروي نيست بلكه شامل آثار تكويني و دنيايي نيز مي شود به شهادت اينكه در قرآن كريم در همين موارد استعمال شده از جمله فرموده: «و ما اصابكم من مصيبه فبما كسبت ايديكم و يعفوا عن كثير» (شورا 03) آنچه مصيبت به شما مي رسد به خاطر اعمالي است كه به دست خود كرده ايد، تازه خداي تعالي بسياري از گناهانتان را عفو مي فرمايد. و اين به طور قطع شامل آثار و عواقب سوء دنيايي گناهان نيز هست.
و نظير آن است كه مي فرمايد: «والملائكه يسبحون بحمد ربهم و يستغفرون لمن في الارض» (شورا 5) و ملائكه پروردگار خود را با حمد تسبيح گويند، و براي ساكنين زمين استغفار مي نمايند.»
اما دسته ديگري از آيات قرآن كريم در باب استغفار سؤالي را به ذهن متبادر مي كند. آيا مغفرت بدون گناه معقولانه است؟
علامه طباطبايي در تفسير الميزان (ج 6 ص 635) اين سؤال را ذيل آيات 611 تا 021 سوره مائده پاسخ داده است. ايشان معتقد است طلب مغفرت بدون گناه براي رفع پرده هاي عارض بر قلب است رفع حجاب بين پروردگار و قلب كه براي تنعم به نعيم قرب خدا و حضور در ساحت قدس الهي محتاج به ازاله آن مرضها و دريدن آن پرده هاست و چيزي هم از عهده ازاله و رفع آن برنمي آيد مگر همان عفو پروردگار و پرده پوشي و مغفرت او.
و نيز از جمله موارد ديگر جهت طلب مغفرت در غير گناه است مغفرتي است كه در موارد رفع تكليف كراراً ايراد گرديده، مثل آيه «فمن اضطر في مخمصه غيرمتجانف لاثم فان الله غفور رحيم» (مائده3) پس كسي كه از شدت قحطي به خوردن چيزي از اين محرمات مضطر شد و بنايش نافرماني خدا نبود خداوند در گذرنده و آمرزنده است و آيات 43 مائده، 19 توبه و 03 شورا نيز در اين خصوص است.
اين آيات بيانگر آن است كه صفت عفو و مغفرت در خداوند مثل صفت رحمت و هدايت اوست كه متعلق به امور تكويني و تشريعي مي شود خداوند يك وقت از معاصي عفو مي كند و آنرا از نامه اعمال محو مي كند و يك وقت از حكمي كه اقتضاي تشريع دارد عفو مي كند از وضع و تشريع آن صرف نظر مي كند و يك وقت از بلايا و مصائب عفو مي كند از نزول آن با آنكه اسباب نزولش فراهم است جلوگيري مي نمايد.
در روايت ديگري هم آمده است «اذا اكثر العبد الاستغفار رفعت صحيفته و هي تتلالا» اگر بنده زياد استغفار كند نامه عملش در حالي رفيع مي شود كه مي درخشد.(مستدرك الوسائل ج 2 ص 405)
آري استغفار اهرمي است كه انسان را در رسيدن به قرب الهي، كسب روزي حلال، دوري از بلايا، غلبه بر مشكلات و تربيت فرزند صالح ياري مي دهد.
+ نوشته شده در یکشنبه سوم مهر ۱۳۹۰ساعت 13:12  توسط عبدالله
|